Yaşadığımız olaylara objektif bakmak önemlidir. Bu hususta konunun uzmanları ve akademisyenlerin düşünce ve görüşleri önem arz etmektedir.
Türkiye'nin Dış politikasında ki gelişmeler Türkiye-Rusya ilişkilerini Emekli Diplomat, Büyükelçi Özdem Sanberk , Uluslararası ilişkiler alanında Profesör Dr.Mustafa Aydın, Hukukçu ve gazeteci Taha Akyol ile yorumladılar.
CNN Türk de 25 Aralık 2015 tarihinde Taha Akyol'un sunduğu eğrisi doğrusu programında Türkiye'nin Dış Politikası ve Riskler konusunda Taha Akyol sordu; Emekli Büyükelçi, USAK Başkanı Özdem Sanberk ve Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Aydın, CNN Türk'de Eğrisi Doğrusu'nda soruları cevaplandırdılar.
SORULARDAN BAZILARI;
Türkiye'nin Dış politikada ki sorunları nedir?
Türkiye -Rusya Arasındaki Gerginlik ?
Dış politikada ne tür düzenlemeler olmalı?
Yeniden Batı’ya yönelen Türkiye'nin dış politikası nasıl olmalı?
CEVAPLARDAN BAŞLIKLAR;
Devletlerde insanlar gibi buhranlı zamanları olabiliyor. Dış politikada AB ile ilişkilerin geliştirilmesi önem arz eder.
Rusya Güneyden Kuzeye Türkiye'yi çevreledi. Karadeniz’de üstünlüğü sağlayarak, Akdeniz'e inmeyi başardı. Tarihteki Osmanlı Rus ilişkilerinde Karadeniz ve Boğazlar önemlidir. Tarihte ilk defa Rusya ile yeni bir ilişki gelişiyor. Rusya'nın Akdeniz'deki atakları yeni bir durum.
Rusya'nın Amacı Ne?
Rusya Batı'ya karşı gücünü test etmeye çalışıyor, jeopolitik oyun kurguluyor. Rusyanın Batı ile ile ilişkileri daha farklı bir durum arz etmektedir. Orta doğuda Suriye terör ile mücadele etme adına Rusya'yı topraklarına davet etti. Fakat bu durumda Rusya; Suriye'de ikinci bir Afganistan sonucu ile karşı karşıya kalabilir. Rusya askeri harcamalar bakımından gelecekte ekonomik sıkıntılar yaşayabilir.
Rusya'nın 21.yy Dünya yönetişimin de söz sahibi olmaya çalışıyor. Rusya küresel oynuyor; Nato'ya karşı son beş yıldır farklı bir saldırıya geçti. Azerbaycan'a karşı Ermenistan ile güvenlik ittifakı yapmıştır. Ermenistanın Azerbaycan ile Siyasi ateşkesi bitirdiğini açıkladı. Ermenistandaki bütün sanayi tesisleri Rus'lara aittir. Rusya Suriye'yi Hazar üzerinden bombalaması siyasi mesajdır. Ermenistanda bu fırsattan istifade etmeye çalışmaktadır. Kırgızısistanın Türkiye uçağı düşürmemeli idi açıklamasını da bu anlamda anlamalı.
Türkiye Değerler üzerinden politika oluşturmalıdır. Müttefikler ile ilişkiler güven üzerine kurulur. Türkiye ne yapacağı belli olmayan ülke konumundan çıkmalı. Demokratik değerleri önemsemelidir. İfade özgürlüğü ve demokrasimizin eksikliklerini gidererek dış politikada etkili olunabilir. 1990 ile yıllarda Asya ülkelerine Türkiye'yi takip edin deniyordu. Türkiyedeki Demokratik değerler önemli. Güvenilir ülke olmalı.
Bir dönem Türkiye'nin önemi Ortadoğu'da Avrupalı olması ile ilişkilendiriliyordu.
Türkiye'nin Batı için değeri Doğu ile ilişkilerinden kaynaklanmakta idi. Doğu için değeri de batı ile ilişkilerinden dolayıdır.
Dış politikada Pragmatik ve gerçekçi olmalı.
Türkiye Dış Politikada önceliklerini belirlemeli, hedefi kapasitesini sıraya koymalı.
Türkiye Avrupa Birliği değerlerini önemsediği Zaman doğuda önemi artmaktadır.
Emekli diplomat Özdem Sanberk 1940-50 li yıllarda Büyükelçilik yapan Nihat Dinç beyin ifade ettiği Atatürk'ün bir hatırasını anlatır.
Mustafa Kemal Atatürk dönemindeki dış işleri müsteşarına dış işlerinde dikkat edilecek dört maddelik talimat verir
1.Komşularının iç işlerine karışma
2.Rusya'yı tahrik etme
3.Batılı değerleri benİmse fakat emperyal hırslarına,amaçlarına alet olma
4.Arap Ülkeleri ile tarihi kültürel bağları geliştirirken Sormazlar ise akıl verme
Atatürk'ün bu ifadeleri ile "Yurtta Sulh Cihan'da Sulh" ilkesinin önemi bir kez daha anlaşılmaktadır.
Dış politikamızda en önemli konu önceliklerimizi ortaya koymalı.Gerçeklerden kopmamalı, hayalperest olmamalı. Kendimizi sorgulamalıyız. Türkiye'de dış politikada karar alma süreçleri kurumsallaşmamadan kaynaklanmaktadır.
Dış politikamız da önceliklerimiz Ekonomik, Stratejik,Menfaat olmalıdır.Popülist olmamalı. Türk dış politikasının sabit ayağı Batı'da olacak,diğer ayağı ile dünyayı dolaşacak. Dış politikamızda yeniden fabrika ayarlarına dönmeli. Türkiye batı ayağını sağlam tutmalı.
Türkiye Popülist değil gerçekçi analizlere dayalı dış politikadan ayrılmamalı.
Ajans Ahıska'yı Facebookta Beğenebilirsiniz:
