Slavyanski’den Erzincan’a İskânlı Göç: Ahıskalı Türkler

2014 yılının başlarında Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Slavyansk bölgelerinde Rusya destekli ayrılıkçıların başlattığı iç savaş nedeniyle evlerini ve işlerini kaybeden Ahıskalı Türklerin imdadına Türkiye yetişti. Karşılıklı saldırılar sonucunda daha çok kırsal kesimlerde yerleşik olan Ahıskalı Türklere ait yüzlerce ev ve çalıştıkları emek sahaları bahçe ve ekin tarlaları da kullanılmaz hale geldi.

 

Durumu Türkiye Büyük Elçiliğine bildiren Ukrayna Ahıska Türkleri Vatan Cemiyeti Başkanı MaratRASULOV’un ikili girişimleri sonucunda her iki ülke makamları karşılıklı rızaya dayalı bölge halkının tahliyesine karar verildi. Ukrayna Türk Büyük Elçiliğinin özverili girişimleri ile konu TBMM Bakanlar kuruluna taşındı. Akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan’ın olumlu görüşü ile Nisan 2015 tarihinde Ahıskalıların Türkiye’ye nakli/göçü konusunda Bakanlar Kurulu Kararı çıktı. Kısa zamanda savaş bölgesindeki zor durumda olan ailelerle ilgili saha çalışması yapılarak 677 ailenin Erzincan’a iskanlı göçmen olarak yerleştirilmesine karar verildi.

İlk etapta, ülkenin doğusundaki Slavyansk şehrinden gelen 327 Ahıska Türkü, Harkov'danTürk Hava Yolları'na (THY) ait iki uçak ile Erzincan'a getirildi. İlk uçakla Türkiye'ye gönderilen kafilede 164, ikinci kafilede ise 163 Ahıska Türkü bulunmaktadır. Bu ilk grup, Erzincan’ın Üzümlü ilçesinde Başbakanlık Toplu Konut İdaresine ait eşyalı dubleks evlere yerleştirildi.

 

Durumla ilgili AA’a açıklamada bulunan Ukrayna Ahıska Türkleri Vatan Cemiyeti BaşkanıMaradRasulov, "Bugün tarihi bir gündür. Ana vatanımıza dönemedik ama Türkiye'de bizim ana vatanımızdır" şeklinde değerlendirirken, Türkiye Kiev Büyükelçisi Yönet Can Tezel de“1944 yılında, dönemin Sovyetler Birliği lideri Josef Stalintarafından aynı Kırım Tatarlarına yapıldığı gibi Ahıska Türklerinin de vatanlarından sürüldüğünü hatırlatarak, 9 bine yakın Ahıska Türkünün Ukrayna'da yıllardır yaşadığını hatırlattı

.Zaten maddi olarak sıkıntılı hayat geçiren Ahıska Türklerinin Ukrayna'nın doğusunda Rus ayrılıkçılarının başlattığı kriz ile daha da zor durumda kaldıkları ve burada yaşayan 3 bin civarında Ahıska Türkü'nün evlerinin zarar gördüğü, tarlaları işlenmez hale geldiği,hayvancılık ile uğraşamaz olduklarını" değerlendirmesinde bulundu.

 

Kısa zamanda gelişen bu iskânlı göç nakli başta Erzincan’da yerleşik halk tarafından büyük heyecanla karşılanmış ve akabinde gelecek göç kafilelerinin olası yeni yerleşim bölgeleri gündem konusu olmuştur. Edinilen bilgilere göre Erzincan’dan sonra yeni iskanlı göç yerleşim bölgesinin Bitlis ve çevresinin(Ahlat) değerlendirileceği anlaşılmıştır. Tabii bu durum söz konusu her iki bölgeyle ilgili olumlu ve olumsuz bakış açılarını ortaya çıkarmıştır. Olumlu düşünenler yaşanan göçün bölgeye istihdam ve ticaret alanında yeni bir hareketlilik getireceğini düşünürken, olumsuz düşünenlerde bu göçün bölgede nüfus çatışmasına/anlaşmazlığına yol açacağı endişelerini dile getirmiştir.

 

Olumlu düşünceler devlet politikası çerçevesinde bölgesel kalkınma çerçevesinde değerlendirileceğinden gerek Erzincanlılar gerekse Ahıskalılar açısından her hangi bir ihtilafa yol açmayacaktır. Bu bağlamda Ahıskalı ailelerimizle yakından ilgilenen başta Dış İlişkilerden Sorumlu Sayın Mevlüt ÇAVUŞOĞLU olmak üzere Erzincan Valisi Süleyman Kahraman ve ekibine,konuyu bölgesel haber gazetesinde gündeme taşıyan Ahlat Kaymakamı Bülent TEKBIYIKOĞLU ve Ahlat Kafkas Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Nuri Alpaslan beyin memnuniyet yazılarıyla ailelerimize göstermiş oldukları ilgi ve alakadan dolayı bütün Ahıskalılar adına teşekkür ediyoruz.

 

Diğer taraftan bölgeye yapılan iskânlı göçle ilgili rahatsızlıklarını/düşüncelerini dile getiren-yazı yazan, soru soran muhatapları hatırlamak ve cevap vermek başta Ahıskalılar açısından önem arz etmektedir.

 

Bölgesel İnternet haber sitesinde İbrahim GENÇ’e ait “Ahıska Türklerinin Kürt Kentlerine İskânı” başlıklı yazısında geçen sorgulamalar:

*Kürt tarihsel coğrafyasında demografik tahribatlara neden olan uygulamaların bugün de devam ettiğini düşünüyorum,

*Ahıska Türklerinin Kürt coğrafyasına yerleştirilip buraların da “Ahıskalıların öz vatanı” olarak sunulmasının ideolojik temelleri de sorgulanmalıdır,

*Bu şehirlerin demografik yapısı Türk, Kürt, Ermeni ve Gürcülerden oluşmaktaydı. Bundan da anlaşılacağı üzere sadece “Ahıska Türkleri” ifadesinin kullanılması eksiktir,

*Bunun birçok yerde bilinçli olarak Kürtleri perdeleme, hatta inkar amacıyla kullanıldığı da düşünülebilir?

* “Ahıskalıların öz vatanı Erzincan ve Bitlis mi?” sorusuna cevap bulmamız gerekecek?

*Sonuç olarak…. Kürtlerin asimilasyonuna hizmet edecek her uygulama, uygulayıcılara zaman kaybettirmekten başka işe yaramayacaktır?

*Bu sebeple de Türkiye’de sayıları 20 milyonu bulan Kürtlerin görmezden gelinmesi, tüm halkların geleceğini tehlikeye sokar?

*Tam da buna bağlı olarak, 16 Ağustos’tan beri uygulanan sokağa çıkma yasakları ve çatışmalardan dolayı yüz binlerce insanın göçünden bahsedildiği günlerde başka bir ülkeden insanların getirilip Kürt kentlerine yerleştirilmesinin yansıması olumlu olmaz?

*Özellikle de Ahıska Kürtlerinin görmezden gelinip sadece etnik olarak Türk olan Ahıskalıların Kürt kentlerine getirilip bunun da bir “ana vatana dönüş” olarak servis edilmesi doğru değildir?

Söz konusu yazının akabinde konuya ilişkin HDP Van Milletvekili Bedia ÖZGÖKÇE ERTAN’ınİçişleri Bakanı Efkan ALA'ya yönelttiği sorular ise;

*Bahsi geçen Ahıska Türklerinin Türkiye'ye getirilme nedeni nedir,

*Hangi mevzuat ve hukuki prosedür izlenmiştir,

*Erzincan'a yerleştirilen Ahıska Türklerinin hukuki statüsü nedir,

*Ahıska Türklerinin yerleşeceği yer olarak Erzincan ilinin seçilmesinin nedeni nedir,

*Türkiye’ye getirilen Ahıska Türklerinin sağlık, çalışma, eğitim gibi hakları nasıl ve hangi mevzuatla tesis edilecektir?

*Giderleri hangi kurum aracılığıyla, hangi bütçeden karşılanacaktır? Toplam harcanan bütçe ne kadardır?

*Ahıska Türklerinin yerleştirildiği TOKİ Konutları kimin için ne zaman yapılmıştı? Konutların tapuları bahsi geçen gruba bedelli veya bedelsiz verilecek midir? 

*Türkiye'de kış şartlarında derme çatma mekânlarda yaşamaya çalışan yüzbinlerce mülteciye neden TOKİ konutları tahsis edilmiyor? Sözü edilen grubun diğer mülteci ve sığınmacılardan farkı nedir?şeklindedir.

Sorgulamalarıntopyekûn özeti: Demografik tahribat(?); Nüfus asimilasyonu(?); Vatan toprağı(?); Ahıska Halkları(?); İskânlı göçün hukuki dayanağı(?);

Her iki muhatabın endişe dolu sorularına ayrıntılı cevap vermek zaman ve fikir teatisi açısından abesle iştigal olacağını düşünerek kısa bir açıklama getirmeğe çalışacağım:

Muhataplar: nüfus tahribatı, nüfus asimilasyon, vatan toprağı veya hak-hukuk gibi ideolojik düşünce ve sorgulamalarına kafa yoracak yerine;

*Asilsiz sayılarla ifade ettikleri kendi(Kürt) nüfuslarının bulundukları veya yaşadıkları bölgelere başta tarım ve hayvancılık olmak üzere ekonomik kalkınmaya hangi düzeyde katkı sağlamışlardır…???;

*Ayrılıkçı hayallerine harcadıkları emek ve parasal desteğin yüzde% kaçını bölgesel gelişmeler için bilimsel projelerde harcamışlardır….???

*Bölgenin ve nüfusun gelişimi için Bilimde, Sanatta kaç alan uzmanı yetiştirmişlerdir…???

*Bölgede yaşanan kültürel mutfak lezzetinin, geleneksel giysilerin, şarkıların-ezgilerin halkların kardeşliğine katkıları hangi boyutlarda olmuştur…???

*Farklı ülkelerde yapılanmanın getirmiş olduğu ilişkiler ağı veya ulus-ötesi yurttaşlık özellikleri ülke ve bölge bazında (ekonomik, ticari, turistik boyutlarda) ne tür kazanımlar getirmiştir…???

*Türkistan coğrafyasında veya Ahıskalı Türklerin içinde asimle olduklarını düşündükleri Ahıskalı Kürtlerin uzun yıllardır(72 yıldır) Ahıskalı Türklerle birlikte Türkistan’da dayanışma içinde yaşadıklarını görebilmişler midir…???

*Bölgenin yerli nüfusu olarak yeni gelmiş ve gelecek olan Ahıskalı halklara kardeşlik(Ensar) anlayışını gösterebilecekler midir…???

*Ayrıca! Van-Ulupamirli Kırgızların bölgede her hangi bir ayrılıkçı eyleme meyletmediklerini, bölgesel güvenliğe katkı sağladıklarını ve yine geleneksel “ayran şöleni” şenliklerini ulusal ve uluslararası boyuta taşıdıklarını görebilmişler midir?

*…???

Bütün bu sorulara cevap aramak isterseniz endişeyle karşıladığınız bölgeye iskânlı göçmen olarak gelen Ahıskalı Türklerin veya Ahıskalı halkların 72 yıldır sürgündeki örnek yaşam mücadelelerine bakınız! Bulundukları ülkelerin ve bölgelerin zihinlerinde bıraktıkları kardeşlik izlerine görünüz! Ekonomide, Bilimde, Sanatta, Dayanışmada v.s. ülke ve bölge insanına katkılarını gidin yaşadıkları Kafkaslarda(Azerbaycanlı ve Gürcü’ye), Türkistan’da (Kazak-Kırgız ve Özbeğ’e), Rusya’da(Rus ve Ukraynalıya) yerli nüfusa sorunuz, öğreniniz! Birlikte yaşamanın tahribat mı?-kalkınma mı!asimilasyon mu?-dayanışma mı!olduğunu müşahede ediniz!

Yard. Doç. Dr. Rasim BAYRAKTAR

Giresun Üniversitesi Öğretim Üyesi

Haberin Kaynağı :USGAM

 Ajans Ahıska/Ahıska Türklerinin Haber Ajansı 

 

Kaynakça:

*http://bianet.org/bianet/siyaset/170632-ahiska-turklerinin-kurt-kentlerine-iskani

*http://www.vandahaber.com/ozgokce-bakan-ala-ya-ahiska-turklerini-sordu/23406/

*http://www.bitlisportal.com/ahiska-turkleri-bitliste-yapilan-ozel-konutlara-yerlestirilecek/

*http://www.haber7.com/bitlis/1751515-ahiska-turklerinin-ahlata-yerlestirilmesi