Dünya Ahıska Türkleri Birliği’nin (DATÜB) öncülüğünde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın (TİKA) desteği ile 20–22 Ekim 2022’de Antalya’da “1. Uluslararası Ahıskalı Kadınlar Sempozyumu” gerçekleştirildi.
Sempozyuma Ahıska Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Kazakistan, Rusya, Türkiye, Kırgızistan, Özbekistan, Azerbaycan başta olmak üzere 9 farklı ülkeden Ahıska diasporasındaki kadın entelektüeller ile alanlarında uzman akademisyen ve araştırmacılar katıldı.
Dört oturumda gerçekleşen sempozyumun açılış oturumunda konuşan DATÜB Başkanı Ziyatdin Kassanov Ahıska Türklerinin bulundukları toplumlarda söz sahibi olmalarında Ahıskalı kadınların aile yaşamından akademik hayata kadar her alanda yapacağı çalışmalarının önemli olduğunu belirtti. Kassanov Ahıskalı Kadınlar ile ilgili olarak ilk kez gerçekleştirilen sempozyumda DATÜB’ün Ahıskalı Türk kadınlarına sağlıktan barınmaya, siyasal haklardan ekonomik bağımsızlıklarına her alanda destek olduğu gibi akademik çalışmalara da desteğinin devam edeceğini söyledi.
Sosyoloji, eğitim ve edebiyat olarak üç farklı alanda dört oturumda gerçekleştirilen sempozyumun oturum başkanlıklarını Kırgızistan’dan Doç. Dr. Mavlüda Guseynova ile Türkiye’den Doç. Dr. İkram Çınar ve Doç. Dr. Minara Aliyeva Çınar yaptı.
Birinci Oturumun bildiri sahipleri ve sunmuş oldukları bildiriler:
Dr. Öğr. Üyesi Damla Mursül (Türkiye), Ahıska Türkü Kadınların Türkiye’ye Göç Deneyimleri Üzerine Bir Değerlendirme.
Prof. Dr. Dilaram İnoyatova (Özbekistan), Özbekistan’da bulunan “Ahıska” isimli Türk Kültür Merkezi kadın temsilcilerinin uluslararası ilişkiler ve dostluğun güçlendirilmesine yönelik katkıları.
Doç.Dr. Soykum Musayeva (Kazakistan), Ahıska Türklerinin milli kültür, gelenek ve adetlerinin korunması.
Halida Adobashva (Kırgızistan), Ahıska Türkleri İçerisinde Erken Evliliklerin Sebep ve Sonuçları: Kırgızistan Örneği
Tahmina Mamedova (Kırgızistan), Ahıska Türkleri Kadınlarının Meslek Seçimi ve İstihdam Alanı: Kırgızistan Örneği.
Doç. Dr. Mavlüda Guseynova (Kırgızistan), Ahıska Türkleri’nde Cinsiyete Dayalı Önyargılar ve Onların Cinsiyet Eşitsizliğine Yönelik Etkileri: Kırgızistan Örneği
İkinci Oturumun bildiri sahipleri ve sunmuş oldukları bildiriler:
Prof. Dr. Vugar Ahmed (Azerbaycan), Ahıskalı Türk kadını Şefika Efendizade.
Doç. Dr. Fatima Dursunova (Azerbaycan), Ö.F. Numanzade Eserinde Kadın Meselesi.
Leyla Avcı (Türkiye), Ahıska Türk Kadın Adlarının Kökeni ve Sosyo-Kültürel Bağlamda İncelenmesi.
Roşangül Gulamova (Kazakistan), Ahıskalı Kadın Şairlerin Eserlerinde Toplumsal Değerlerin Eğitimsel Yönü.
Doç.Dr. Minara Aliyeva Çınar (Türkiye), Toplum Bilim Bağlamında Ahıska Halk Anlatılarında Kadın.
Üçüncü Oturumun bildiri sahipleri ve sunmuş oldukları bildiriler:
Doç. Dr. Rasmiyya Sabir Abdullayeva (Azerbaycan), Saatli İlçesinde Ahıskalı Kadınların İstihdamının Sağlanmasında Meslek Seçiminin Rolü.
Ahmet Akalın (Türkiye), Ahıska Türkleri İle İlgili Görsel İşitsel Eserlerde Kadın İmgesi.
Dr. Zalina Adobasheva (Kırgızistan), Kırgızistan’da Yaşayan Ahıska Türkleri Kadınlarının Boşanma Sebepleri ve Sonuçları.
Tamilla Şahin (Türkiye), Türkiye’de Yaşayan Ahıska Türkü Kadınların Metaforik Algıları.
Liliya Ali (Türkiye), Ahıska Türkü Kadınlarında Depresyon Gelişiminde Kültürel ve Milli Faktörler
Nargül Paşa Sakızlı (Türkiye), Ahıska Türk Kültüründe Geleneksel Başörtüsü Olan Katha Leçeğin İncelenmesi.
Dördüncü Oturumun bildiri sahipleri ve sunmuş oldukları bildiriler:
Sevil Umarova (Kazakistan), Eğitim Tarihinde Kadın ve Kız Çocuklarının Rolü, Sürgün Öncesi, SSCB Dönemi ve Günümüzde Kadınların Eğitimi Üzerine Araştırma ve Değerlendirme (Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan).
Elmira Ahmedova (Kazakistan), Eğitim Tarihinde Kadın ve Kız Çocuklarının Rolü, Ahıskalı Kadınların, Sözlü Halk Sanat Aracılığıyla Genç Nesiller Üzerinde Değerlerin Şekillenmesindeki Rolü.
Sebil Dursun (Türkiye), Ahıska Türkü Kadınlara Verilen Rollerle Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme.
Leyla Mahmudova (Rusya), Eğitim Tarihinde Kadının Rolü, Ahıska Kadınlarının Baskı Öncesi ve SSCB Döneminde Eğitiminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi.
Dr. Vadim Karastelev (Rusya), Gizli Ayrımcılığın Engellenmesinin Bir Koşulu Olarak Soruların Doğru Belirlenmesini Öğrenmek.
Doç.Dr. İkram Çınar (Türkiye), Ahıskalı Aydınların Eğitim Yoluyla Toplumsal Cinsiyetin Yeniden Yapılandırılması Konusundaki Düşünce ve Eylemleri.
Farklı ülkelerden katılımcıların sunmuş olduğu 23 bildiride defalarca sürgüne uğramış olan Ahıska Türklerinin sosyal, kültürel ve ekonomik alanda gelişmelerinde sürgünlerin olumsuz etkisinin olduğuna işaret edildi. Oturumların soru - cevap kısmında Ahıska Türklerinin ana dilleri olan Türkçenin Ahıska ağzının Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan gibi ülkelerde seçmeli ders olarak verilmesi üzerine derinlemesine tartışmalar gerçekleştirildi.
Sempozyum sonunda katılımcılara Türkiye burslarıyla Türkiye’de lisans eğitimi almış olan Sevilya Agezova ve Marina Mussa’nın DATÜB desteğiyle Bakü ve Gence’deki Sovyet dönemi ve daha öncesindeki arşivleri inceleyerek hazırladıkları Ahıskalı entelektüel kadınların biyografisini ortaya koydukları “Bir Kadın Bir Ömür” kitabı hediye edildi. Sempozyum oturum başkanlarının Sempozyum Yürütme Kuruluna elde edilen sonuç ve öneri sunması ile sonlandı.
Ahmet AKALIN
Ankara Üniversitesi Doktora Öğrencisi
RTÜK Üst Kurul Uzmanı
