20. yüzyılın başları... Gürcistan'ın ufak bir kasabasında bir eczahanede çalışan aslında eczacı bile olmayan, bitkilerle haşır neşir orta yaşlarda bir adam, bir içecek keşfeder. Çeşitli bitki özlerinden yaptığı şuruplarla gazlı suyu bir araya getirir ve içeceğe gazvoda der. İçeceği şişeleyip, yavaş yavaş çevresine satmaya başlar. Küçük çaplı bir ticari harekettir ama uzun süre öyle kalmaz...
Gel zaman git zaman Sovyet yöneticiler ABD'nin tüm dünyayı kola ile sarıp sarmaladığı bir ortamda gazvodayı karşı silah olarak öne sürerler. Ve içeceğin kaderi değişir: Sovyet halkının kolası gazvoda olmuştur.
Yıl 2019... İstanbul Kadıköy'de, Moda'da ufacık bir dükkan. Dışarıya doğru taşan Rusça şarkılar. İçeride ise Putin'in, Stalin'in, Lenin'in fotoğrafları... Adeta 10-15 metrekareye sığdırılmış minyatür bir Sovyetler Birliği. Gaz Voda adlı mekanı açan Syuzana Asparova yarı Rus yarı Ahıska Türkü. Bir Moskova seyahatinde aklına düşüyor Türkiye'yi Sovyet gazozuyla tanıştırma fikri ve bundan beş ay önce kolları sıvıyor.
- Moda'da ufacık bir dükkanda Sovyet gazozu yapıp satıyorsunuz. Hikaye nasıl başladı?
- Moskova'ya tatile gitmiştim arkadaşlarımla. Nostaljik bir alışveriş merkezi var şehirde, oraya gittiğimizde bizim çocukluğumuzda içtiğimiz gazoz diyerek arkadaşlarıma gazvodayı tattırdım. Herkes çok beğendi. "Niye Türkiye'de yok ki bu" muhabbeti döndü biraz aramızda. Hikayenin başlangıcı kısaca böyle.
- Bu dükkanı açmadan önce ne işle uğraşıyordunuz?
- Kuyumcuydum. Sekiz sene boyunca iki farklı firmada çalıştım ve kuyumculuk sektöründe ithalat ihracat yaptım. Fakat işimden de sıkılmıştım. İşte öyle bir dönemde Gaz Voda'yı açma fikri iyice canlanmaya başladı kafamda. Önce şirketi kurup sonra gerekli malzemeleri nasıl getireceğimi araştırmaya başladım ve ardından da Bayim Olur Musun Fuarı'na katılmaya karar verdim. Fuarda çok yoğun ilgi oldu. Neticede Moda'da dükkanımızı açtık.
- Peki, en geriye dönelim. Nerede doğdunuz, ne zaman Türkiye'ye geldiniz?
- Annem Rus babam ise Ahıska Türkü. Ben Kazakistan'da, Almatı'da doğdum. Çocukluğumun bir kısmı orada geçti. 11-12 yaşlarımdayken de temelli Türkiye'ye taşındık. Türkçe bilmiyordum. Okula başladığımda hiç Türkçe bilmediğim için altı ay boyunca kimseyle konuşamadım, sonra bir anda çözüverdim. İstanbul Üniversitesi'nde Rus dili ve edebiyatı ile Amerikan dili kültürü okudum.
- Ailece Türkiye'ye gelme nedeniniz neydi?
- İşte sıcak denizlere inmek için. (gülüyor) Yok yok, ekonomik açıdan ve güvenlik sebeplerinden ötürü geldik.
- Tekrar gazvoda'ya gelirsek... Muhtemelen nasıl yapıldığını bilmiyordunuz değil mi?
- Evet bilmiyordum. Rusya'da birkaç firmayla görüştüm. Nasıl yapıldığını, hangi makinelerin kullanıldığını falan araştırıp öğrendim. İlk aşamada şurupları getirttim sonra onları da burada kendim yapmaya başladım.
- Kolada olduğu gibi gazvoda da gizemli bir formül var mı?
- Olmaz mı, var tabii... Burada yaptırmaya çalıştığımda kimse o tadı tutturamadı.
- Ee, siz nasıl elde ettiniz o formülü öyleyse?
- Rusya'da bunu yapan ve herkese şurup dağıtan iki büyük firma var. Onlarla görüştüm. "Türkiye pazarında yoksunuz ve ben bu pazara gireceğim, beraber hareket edelim" dedim. Kabul ettiler çünkü onlar da Türkiye pazarına nasıl gireceklerini bilmiyorlardı. Onlar aracılığıyla aromaları öğrendikten sonra da bir şekilde ben yapmaya başladım.
- Kaçıncı denemeden sonra "Evet bu Rusya'daki gazvoda gibi oldu" dediniz?
- İlk 10-11 deneme hüsranla sonuçlandı. En sonunda o tada ulaştık. Hatta dükkana gelen Ruslar da "Aynı Rusya'daki gibi olmuş" diyorlar.
- Moda'dan başka yerlerde de Gaz Voda olacak mı?
- Evet, Balat veya Karaköy'de açacağız nisan ayının sonu gibi.
EMPERYALİZMİN UŞAĞI OLMUŞ BURASI!
- Dükkanı açtıktan sonra ilk tepkiler nasıl oldu?
Bazen bazı gruplar geldiklerinde yiyip içerken tereddüt ediyor. "Pastalarda domuz ürünü var mı?", "Gazozlarda alkol var mı?" diye soruyorlar... Onları ikna ediyoruz. Ama unutamadığım şuydu: Bir keresinde bir kızla arkadaşı geldiler. Sosyal medyadan görmüşler, kız gayet hevesli. Şunu da tadalım bunu da yiyelim derken adam ben onu yemem bunu içmem diyordu sinirle. Ben de üzüldüm doğrusu biraz. Kız adama pastadan ikram etmeye çalışırken adam "Ben komünist malı yemem" dedi. Tabii sol kesimden gelip de "Neden pahalıya satıyorsunuz, hatta niye satıyorsunuz, emperyalizmin uşağı olmuş burası" diyenler de oldu. Ee ne yapalım burası da bir işletme, Moda'da kiralar da belli yani.
RUS HALKININ HÂLÂ İLK TERCİHİ
- "Sovyetler Coca Cola yüzünden yıkıldı" geyiği vardır ya acaba gazvoda tam anlamıyla kolanın yerini tutabilse Sovyetler yıkılmaz mıydı sizce?
(Gülüyor) Yani Sovyetler'in Coca Cola yüzünden yıkıldığını düşünmüyorum. Daha çok kapitalizmin parlak yüzünden yıkıldı bence. Zaten Sovyetler'de kimse kolanın ne olduğunu bilmediği için gazvoda'nın kolanın etkisini kırması da söz konusu değil.
- Sovyetler yıkıldıktan, ülkede kola yayılmaya başladıktan sonra gazvoda'nın durumu ne oldu?
- Bugün Moskova'da bir markete girdiğiniz zaman tezgah ve dolaplarda Fanta'yı da Coca Cola'yı da görürsünüz. Ama çok daha büyük bir reyonda çeşit çeşit firmaların gazvodalarını fark edersiniz. Yani hâlâ Rusya'da halkın ilk tercihi gazlı içecek olarak.
FOTOĞRAFLAR: SAFFET AZAK
