ANKARA (QHA) -
1944 sürgünüyle hayvan vagonlarına 'istif edilerek' başlayan sürgün yolculukları, 90'lı yılların başında onları aynı coğrafyada buluşturan 'vatan' ve 'yaşam' mücadeleleri ve günümüzde vatan savunması ile ana vatana kavuşabilme çabaları... Kırım Tatarlarının ve Ahıska Türklerinin 71 yıl önce başlayan kader ortaklığı, yıllar sonra da devam ediyor.
Bundan 71 yıl önce Kırım Tatarları ile hiçbir silah eğitimi olmayan Ahıska Türkleri Sovyetler Birliği için savaştırılırken, gerideki aileleri iki yalan ile başlayan ve iki karanlık gecede günlerce süren yolculuk sonrası Orta Asya çöllerine ve Sibirya'ya sürüldüler.
Fotoğraf: 1944 yılı sürgün hayatlar...
18 Mayıs günü Kırım Tatar yaşlı, kadın ve çocuklar Alman işgali altındaki Kırım'da Almanlar ile 'işbirliği yaptığı gerekçesiyle' hayvan vagonlarına bindirildi. Ahıska’ya tren geldiğinde sevdiklerine daha kolay kavuşacakları yalanı anlatılarak tren yolu inşaatında çalıştırılan Ahıskalı yaşlı ve kadınlar ise Kasım'ın 14'ünde.
90'lı yılların başı yeni bir mücadelenin habercisi oldu. Kırım Tatarları Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu önderliğinde vatana dönüş çabalarını insan hakları çerçevesinde sürdürerek kendi imkânlarıyla kitleler halinde vatana dönebildiler. Aynı dönemde Ahıska Türkleri ise bir yaşam mücadelesi içerisindeydi. 1989'da Özbekistan Fergana Faciası'nı yaşayan Ahıska Türkleri, kargo uçaklarıyla 'yeni memleketlerine' göç ettirildi. Bu göçte 9 bin Ahıska Türkü Ukrayna'ya yerleşti. Her iki mücadele Kırım Tatarlarını ve Ahıska Türklerini aynı coğrafyada buluşturdu.
Kırım Tatarları bugün Rus işgali altındaki vatanlarını geri kazanabilme mücadelesinde. 60 yılda 3 sürgün yaşayan Ahıska Türkleri ise Ukrayna Güvenlik güçleri ile Rus ayrılıkçıları arasındaki çatışmanın ortasında.
Sürgünün 71. yılında, bugün Rus işgali altındaki Kırım'da Tatarlar yeniden vatan mücadelesi veriyor, Ahıska Türkleri ise vatanlarına dönme mücadelesi...
Sürgünün 71. yılında çatışma ortasında: Ahıska Türkleri mahzenlere sığınıyor
Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB) Ukrayna Temsilcisi ve Ukrayna Ahıska Türkleri Vatan Cemiyeti Başkanı Marat Rasulov bir önceki bölümde ( Sürgünün 71. yılında çatışma ortasında: Ahıska Türkleri 'vatan' arıyor ) Fergana faciasının perde arkasını anlatarak, Rusya'nın Ahıska Türklerinin Fergana'dan göç ettirilmesindeki rolüne dikkat çekmişti.
Sürgünün 71. yılında çatışma ortasında: Ahıska Türkleri 'vatan' arıyor
Ukrayna'da 2013-14 yılında Rusya yanlısı Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç devrildi ve Rusya'nın Kırım'ı işgaliyle Rusya Ukrayna arasındaki gerilim de tırmandı. 1944'te Ahıska Türkleri ile aynı kaderi paylaşan Kırım Tatarları yarımadada baskı ve yaptırımlarla dolu zorlu bir sürece girdi.
Fotoğraf: Kırım işgali -Yeşil Adamlar(Rus askerleri)
Ukrayna'da Donetsk ili Slavyansk ilçesi ve civarında yaşayan Ahıska Türkleri, 2014 Mayıs ayında Rus ayrılıkçılar ile Ukrayna güvenlik güçleri arasında başlayan çatışmaların ortasında kaldılar. 677 aile, yani 2 bin 600 Ahıska Türkü, tam da ateş hattındaydı.
Bir çoğu malını mülkünü barakarak Ukrayna’nın savaş olmayan bölgelerine ve Rusya’ya sığınmak zorunda kaldı. Çatışmalardan kaçarak canını kurtaranların bir kısmı da Azerbaycan ve Türkiye’deki akrabalarının yanına sığındı. Evlerini imkansızlıklarından dolayı terk edemeyenler ise halen can korkusu ile bu bölgede yaşamlarını sürdürmeye çalıştı. Ukrayna Askeri birlikleri 2014 Haziran sonunda Slavyansk’i kendi hakimiyeti altına alsa da çatışmalar sonucu birçok insanın evi ya tamamen yıkıldı ya da ciddi hasar gördü. Geri dönen Ahıskalılar hem evsiz kaldılar hem de gelir kaynağı olan tarlalarından oldular.
Rusya Ukrayna arasındaki çatışmalarda kalan Ahıska Türklerinin evleri ( Donetsk ili Slavyansk civarı)
İki ateş arasında kalan Ahıska Türkleri komşu mahzenlerine sığınarak kurtuldu
Ukrayna'nın Slavyansk kentindeki çatışmalarda havan topları isabet eden Ahıska Türklerinin evleri kullanılamaz hale gelirken, Ahıskalılar çatışmalar başladığında mahzenlerde yaptıkları sığınaklara kaçarak yaşam mücadelesi verdi.
Rusya Ukrayna arasındaki çatışmalarda kalan Ahıska Türklerinin evleri ( Donetsk ili Slavyansk civarı)
DATÜB Ukrayna Temsilcisi ve Ukrayna Ahıska Türkleri Vatan Cemiyeti Başkanı Marat Rasulov bölgede çatışmalar sırasında yaşananları şöyle anlatıyor: “Bölgeden gelen haberler uykularımızı kaçırıyor. İmkanı olanlar evlerini terk edip giderlerken imkanı olmayanlar bölgede ateş altında kaldılar. Olayların başladığından beri iki ateş ortasında kalan Ahıska Türkleri can korkusu içinde yaşarken başlarına gelen bu olaylardan sonra köye de gidemiyorlar. Komşu köyde dışarıda kalan aile geceleri çatışmaların başlamasıyla komşuların padvallarına (Mahzen) sığınmakta çareyi buluyorlardı."
Rusya Ukrayna arasındaki çatışmalarda kalan Ahıska Türklerinin evleri ( Donetsk ili Slavyansk civarı)
Rasulov söyle devam ediyor: "Olayların başlamasından önce ellerinde pasaportları olanlar Ukrayna dışındaki Rusya, Azerbaycan ve Türkiye gibi ülkelere kaçarak canlarını kurtardılar. Ellerinde pasaportu olmayanlar ise devlet daireleri Rus milislerince işgal altında tutulduğundan pasaport alamadılar. Ukrayna dışına çıkamayan ve başka güvenli bölgeye de gidemeyen Ahıska Türkleri kendi kaderleri ile baş başa kaldı."
Rusya Ukrayna arasındaki çatışmalarda kalan Ahıska Türklerinin evleri ( Donetsk ili Slavyansk civarı)
İnsanlarımız, baba topraklarımız Ahıska'ya dönmek istediler ama...
Marat Rasulov 2014 yılı 22-23 Temmuz ve 16-17 Ağustos tarihlerinde Ukrayna Donetsk bölgenin Slavyansk ilçesinde yaşayan Ahıskalıları ziyaret sırasındaki incelemelerini şöyle anlattı:
"Slavyansk ilçesi Ukrayna Güvenlik Güçlerince Rus milislerin hakimiyetinden geri aldığından sonra, evvela Ukrayna içerisinde güvenli bölgelerde sığınan hemşehrilerimiz, ardından da Rusya'ya sığınanlar geri dönmeye başladı. Dönenlerin ciddi maddi sıkıntıları var; çünkü gelir kaynağı olan tarlalarda bir aydan fazla bakımsız kalan mahsurlar yok olmuştu. Toplanan yardımlar hasar gören evlerin tamiri için yetersiz. Ayrıca o bölgedeki insanlarımız baba topraklarımız Ahıska’ya dönmek istiyor ama Gürcistan'da oturum izni, çalışma izni gibi konularda sıkıntı çekecek olmalarından çekiniyorlar."
Rusya Ukrayna arasındaki çatışmalarda kalan Ahıska Türklerinin evleri ( Donetsk ili Slavyansk civarı)
Savaş bitince geri dönme fikriyle akrabalarına sığındılar
Dünya Ahıska Türkleri Birliği(DATÜB) Genel Başkan Yardımcısı ve Genel Koordinatörü Sadyr Eibov ise 5-8 Temmuz 2014 tarihinde Uluslararası Vatan Cemiyeti Başkanı Cavit Aliev ile birlikte Rusya Rostov bölgesine Ukrayna Donetsk bölgesinden mülteci olarak giden Ahıskalıları ziyaret ettiklerini belirterek onların durumunu hakkında bazı tespitlerde bulunuyorlar.
Eibov gözlemlerine dayanrak Ahıskalı mülteciler, mülteci kamplarına gitmeden genelde kendi akrabalarına sığındıklarını, dolayısıyla da mülteci statüsünü alamadıklarını ve çoğunlukla savaş bittiğinde geri dönme fikirleri olduğunu kaydediyor.
Devam edecek...
Asya Atila
